Door: Ilse Dijkman
In ‘De kunst van het ziek zijn’ verteld Toni Bernhard openhartig over hoe zij op een tripje naar Parijs chronisch ziek is geworden. Ze neemt ons mee in haar proces van weerstand, wegstoppen en verbergen, tot uiteindelijk de acceptatie van haar nieuwe leven en alle ongemakken (en geluksmomentjes!) die daarbij horen.
De kunst van het ziek zijn
Bernhard’s verhaal begint aangrijpend als zij vertelt hoe ze in 2001 ernstig ziek is geworden en er langzaam maar zeker achter kwam dat ze hier nooit meer van zou herstellen. De wanhoop die komt kijken bij een ingrijpende gebeurtenis wat je toekomst permanent veranderd is goed voelbaar. Bernhard beschrijft de trip naar Parijs als een leuke vakantie wat al snel veranderde in een nachtmerrie. Het leven dat zij en haar man dachten te zouden lijden veranderde plotseling ingrijpend. Zoals Bernhard beschrijft in haar boek zijn we vanuit de evolutie geneigd om onaangename situaties uit de weg te gaan. Een overlevingsstrategie die onze voorouders in de steentijd gebruikten om te overleven, maar die ons vandaag de dag vaker in de weg zit dan helpt. Zo kon Toni haar ziekte niet uit de weg gaan en besloot ze de kunst van het ziek zijn te leren.
Inspirerend, educatief en heilzaam
Niet alleen schrijft Bernhard op een warme, vriendelijke en toegankelijke manier, maar ook is ‘De kunst van het ziek zijn’ educatief in de zin dat ze verschillende leringen van de Boeddha uitlegt en toelicht hoe zij deze toepast in haar dagelijks leven. Zo is het beoefenen van compassie iets waar niet alleen chronisch zieken baat bij kunnen hebben, maar ieder ander die worstelt met de uitdagingen van het dagelijks leven. Lijden kent immers meerdere vormen en zoals Bernhard omschrijft wordt ons lijden vaak grotendeels veroorzaakt door onze geest: de gedachtes en overtuigingen die we koesteren. Een passage die me bij is gebleven, gaat als volgt: “Net zoals we onze lichamen op allerlei manieren conditioneren door sport of een gebrek daarvan, zo conditioneren we onze geest ook. Alle gemoedstoestanden, gedachtes of gevoelens die we vaker ervaren worden steeds sterker en makkelijker. Wie we als persoonlijkheid zijn, is een verzameling van alle neigingen van de geest die zijn ontwikkeld, het is het specifieke samenstel van energieën dat we hebben gecreëerd.” Dit is maar één van de vele passages uit ‘De kunst van het ziek zijn’ die je aan het denken zetten.
De rollercoaster van het zorgsysteem
Wat het boek specifiek voor chronisch zieken zo waardevol maakt, is de worstelingen die Bernhard beschrijft met de gezondheidszorg. Van begripvolle en meelevende tot koude, afstandelijke artsen. Van de hoop voor een nieuwe medicijn tot de teleurstelling van het uitblijven van resultaten. Om nog maar te zwijgen over het continue afwachten en reizen naar verschillende doktersafspraken door het hele land. Haar ervaringen kunnen een bron van herkenning en steun zijn voor ieder die zich een weg baant door het zorgsysteem en zich herkent in de emotionele rollercoaster van behandelingen en diagnoses.
Aanrader
Dit boek is een aanrader voor chronisch zieken en hun naasten, maar is ook zeer waardevol voor medisch professionals en ieder te maken heeft met een onbekende of moeilijke diagnose. Ook voor degene die zich simpelweg interesseert in mindfulness en de leringen van de Boeddha geeft dit boek fijne uitleg en voorbeelden van bruikbare oefeningen.
